Bilmeniz Gereken 10 Mimari Üslup ve Belirleyici Özellikleri
Hiç bir yapıya bakıp Modern mimari üslup’ta mı olduğunu yoksa Bauhaus anlayışıyla mı tasarlandığını merak ettiniz mi? Veya karşılaştığınız görkemli yapının Romanesk mi yoksa Neoklasik mi olduğunu anlamak istediniz mi? Bunu anlamak için göz önünde bulunduracağınız pek çok mimari ipucu bulunuyor. Özellikle yapı birkaç dönem boyunca ayakta kalmış ve yaşlandıkça bulunduğu dönemin izlerini bünyesine katmışsa… Bu yazımızda 10 ana mimari üslubu ve karakteristik özelliklerini sizler için özetliyoruz.
1- Viktoryen
Viktoryen dönem (19.yy’ın ortalarından sonlarına kadar) pek çok mimari üslubun geri dönüşünün bir oluşumu. Gotik’in yeniden doğuşu, Tudor, Romanesk ve hatta Asya ve Orta Doğu mimarisinin de etkilerini üzerinde barındıran bu mimari akım, sanayi devrimi döneminin pek çok konut örneğinde kendini gösteriyor.
Anahtar Özellikleri: Oyuncak bebek evini andıran özenli birleşimler, sürme pencereler, cumbalar, asimetrik form, 2-3 katlı ihtişamlı görünüm, dik ve kırık çatı, çevreleyen sundurma, canlı renkler
Örnek: – İngiltere, Amerika Birleşik Devletleri ve Avustralya’daki evlerin çoğu bu üslubun birer örneğidir.
2- İslam Mimarisi
Orta Doğu’da 7. yy’da başlayan İslam Mimarisi İran, Kuzey Afrika, İspanya gibi farklı coğrafyalarda büyük değişimler ile kendini gösteriyor. Bu
üslubun en temel tipoloji örneği sivri kemerleri, kubbeleri ve avluları ile camilerdir. 3 boyutlu tasvirlerin yasak olduğuna inanılması sebebiyle bu yapılarda düz yüzeyler üzerindeki dekorasyonlar büyük önem taşımıştır.
Anahtar Özellikleri: Nal biçimli kemerler, geometrik tasarım, İç mekana odaklı tasarım, ışık geçirimi sağlayan oluklu yüzeyler
Örnek: Hui Cami, Çin
3- Romanesk
Norman Üslubu olarak da bilinen Romanesk, 10. yy’ın sonlarında Avrupa’da yaygınlaştı. En ünlü özelliği, üslubun günümüze kadar ayakta kalmayı en çok başaran örnekleri olan Roman stildeki kiliselerde görülen beşik kemerlerdir.
Anahtar Özellikleri: Beşik kemerler, ardı sıra dizili yuvarlak başlı kemerler, stilize edilmiş çiçek ve bitki motifli taş dekorasyonları ve kapı bükümlü örgü biçiminde kapı oymaları.
Örnek: Porto Katedrali, Portekiz.
4- Barok
Barok 16. yy sonlarında İtalya’da, Romanesk’in resmi tarzına nazaran daha duygulu, şatafatlı ve duyulara hitap eder bir mimari üslup olarak doğdu. Karşı Reformun etkisi altında Katolik Yönetimi kutlamaya yönelik bir denemeydi.
Anahtar Özellikleri: Kırık alınlıklar, Tepesi kesik tasarım, Bazen görülen merkeze konumlandırılmış süslemeler, özenli süslemeler, eşli kolonlar, konkav ve konveks duvarlar.
Örnek: Versay Sarayı, Fransa
5- Tudor
Tudor Mimarisi İngilteredeki 1400’ler ve 1600’ler arasındaki Orta Çağ periyodunun son üslubu. Tudor kemeri veya diğer adıyla dört merkezli kemer bu üslubun en belirgin özelliklerinden olsa da çoğu insan bu akımı dönemin ahşap karkaslı evleri ile tanır.
Anahtar Özellikleri: Saz çatı, kanatlı pencereler(elmas şeklinde kurşun döküm cam panelleri), taş işçiliğiyle yapılmış bacalar, özenilmiş antreler.
Örnek: Anne Hathaway’in Kır Evi, Warwickshire, İngiltere
6- Bauhaus
1900’lerin başlarında Almanya’nın Bauhaus Sanat Okulunda ortaya çıkan akım, tüm sanat ve teknolojinin simplistik tasarım ve makineleşme ile bütünleştirilebileceği fikrini savunur. Bu üsluptaki tasarım anlayışı dekoratif detayları reddeder, işlevi ön plana alır. Düz çatılar ve kübik formlar tipik özellikleridir. Bauhaus prensiplerinden kübik form ve açılar modern mimaride de görülür.
Anahtar Özellikleri: Kübik formlar, ağırlıklı olarak kırmızı, mavi ve sarı renk kullanımı, açık kat planları, düz çatılar, çelik çerçeveler, cam giydirme cephe
Örnek: Bauhaus Dessau, Almanya
7- Neoklasik
Barok ve Rokoko’ya bir atıf olarak Neoklasizm,18. yy’ın ortalarında yayıldı ve mimariye asalet ve ihtişamı geri getirmeyi hedefledi. İlhamını Antik Yunan ve Roma yapılarının klasik tarzlarından alan Neoklasizm’in temel değerleri yalınlık ve simetriydi.
Anahtar Özellikleri: Görkemli boyut, boş duvarlar, sütunların abartılı kullanımı, taşıyıcı olmayan kolonlar, büyük yapılar, temiz çizgiler,
Örnek: Casino Marino, Malahide
8- Rönesans
Klasik mimarinin etkisinde Rönesans üslubu, 15. yy’da İtalya’da ortaya çıktı. Anahtar kelimeleri uyum, duruluk ve güç… Roma kalıntılarından ipuçları barındıran tasarımlar, ev yaşamının zarafetini ve ilkelerini yansıtmayı hedefler.
Anahtar Özellikleri: Kare planlı yapılar, düz tavanlar, klasik motifler, kemerler ve kubbeler, Roma stili sütunlar, etrafı kapatılmış bahçeler, tonozlu cumbalar
Örnek: St. Peters Bazilikası, Vatikan
9- Gotik
12. yy başlarında Gotik mimarlıkla birlikte önceki üsluplardan alınan ve geliştirilen özellikler birarada kullanıldı. Klasik üsluplardan daha dekoratif tasarım anlayışı, daha ince duvarlar ve kolonlar, metrelerce yükseklikte gözleri yukarı çekmeyi amaçlayan süslemeli camlar, bu mimari akımın ana başlıklarıdır.
Anahtar Özellikleri: Yükseklik ve ihtişam, sivri kemerler, tonozlu tavanlar, ışık, hafif ve havadar yapı.
Örnek: Notre Dame Katedrali, Paris.
10- Modern Mimari
Modernizm; Fütürizm, Post-modernizm ve Yeni Klasik kavramlarını da kapsayan bir terim olarak 20. yy’da ortaya çıkan harekete denir. Bu akımın mimarideki yansımaları biçimlerin gereksiz detaylardan arındırılarak yalınlığın ön plana çıkarılması gibi tasarım prensipleri ile şekillendi ve yapıda kullanılan malzemeler gizlenmek yerine tarzı belirleyici faktörler haline geldi.
Anahtar Özellikleri: Dekorasyona yer verilmemesi, alçak binalar, modern malzeme kullanımı, iç ve dış mekan arasında etkileşim, güneş ve gölge unsurlarının insana fayda sağlayacak şekilde kullanımı, cam ve doğal ışık kullanımı
Örnek: Guggenheim Müzesi, New York
Tags:
mimari mekan, mimari üslup, mimarlık, mimarlık tarihi